Het zal niet vaak voorkomen dat de NRF-leden binnen drie dagen tweemaal bij elkaar komen. Deze maand was dit wel het geval: na de Finalerit op zaterdag 16 december zagen veel deelnemers elkaar opnieuw op dinsdag de 19e, bij de uitvaartdienst van onze ex-voorzitter Ton Povel. De dienst vond plaats in de mooie Dorpskerk in Katwijk aan den Rijn, niet ver van Tons woonplaats Valkenburg (ZH). Dat "ZH" moet er wel bij, want er zijn meer plaatsen die Valkenburg heten. Ik moest meteen denken aan die keer dat iemand aan Ton vroeg waar hij dat weekend een rit ging rijden, en hij antwoordde "rond Valkenburg". "Oh, dat is lekker dichtbij", zei de vraagsteller, die niet door had dat het hier om Valkenburg in Zuid-Limburg ging, en dat was bepaald niet dichtbij! Die Limburgse rit (die ook al is overleden) had de fraaie naam "Ster van Valkenburg", en die naam leefde deze dinsdag even voort: nu was het Ton zelf die de "Ster van Valkenburg" was.
Eén ding moet mij wel even van het hart. De Zoetermeerse schaakclub waar ik lid van ben, lijdt – net als de NRF – aan een zekere mate van vergrijzing, zodat het onvermijdelijk is dat er af en toe moet worden stilgestaan bij het overlijden van een lid. Als de voorzitter dan na enkele woorden ter nagedachtenis vraagt om een minuut stilte, dan staan alle aanwezige leden en bloc op om de overledene staande de laatste eer te bewijzen. Bij de NRF heb ik tot nu toe twee keer zo'n minuut stilte meegemaakt, eerst een paar jaar geleden voor Marcel Peek (de equipegenoot van Ton), en nu dus voor Ton zelf: voorafgaande aan de prijsuitreiking van de Finalerit stond NRF-voorzitter Remco Luksemburg stil bij Ton's overlijden en vroeg daarna om een minuut stilte. En wat mij opviel was dat in beide gevallen vrijwel iedereen tijdens deze minuut stilte gewoon bleef zitten? Kom op dames en heren rally- en rittenrijders, hopelijk duurt het nog even, maar als er in de toekomst weer om een minuut stilte wordt gevraagd, wees dan zo attent om de betrokkene staande te gedenken!
Deze week dus twee finales: de Finalerit en de uitvaart van Ton. Wel toepasselijk…
Waarna we – met gemengde gevoelens – overgaan tot het bespreken van de 3e Finalerit. De derde pas? Ja, de eerste twee waren in 2018 en 2019, daarna was er 3 jaar even niets (o.a. vanwege corona), en dus was de editie van dit jaar inderdaad de derde. Ik weet niet meer welke organisatie betrokken was bij die eerste twee Finaleritten (ik vermoed de Ellerijders?), maar deze keer had uitzetter Remco Luksemburg de Amac bereid gevonden de rit te organiseren (u weet wel: inschrijving, accommodatie, starttafel, lunch, rekenkamer, prijsuitreiking). Remco hoefde de rit "alleen nog maar" uit te zetten… (al heb ik wel het vermoeden dat hij ook wel bij die andere aspecten betrokken zal zijn geweest?). Flink gelobby in de klassieke/rally-wereld leidde er toe dat het maximum aantal deelnemers van 70 al lang voor de datum van de rit was bereikt; nieuwe aanmelders werden op een wachtlijst geplaatst. Voor NRF-begrippen is dit een groot aantal deelnemers, waar men bij andere ritten alleen maar van droomt.
Het wedstrijdgebied lag links en rechts van de start/rust/finish-locatie in Maurik, midden in de Betuwe. Aan dit gebied hebben veel deelnemers goede herinneringen, want het leent zich uitstekend voor lekkere "rijritten", en die zijn er in het verleden dan ook meermalen geweest. De exacte locatie in Maurik was 'Brasserie aan de Vijver', en omdat 'vijver' hier staat voor 'forellenvijver' bestonden de prijzen nu eens niet uit bekers, maar uit verse forellen! Voor de lagere prijzen waren dat 'gewone' forellen, maar voor degenen die een eerste prijs wonnen waren het zalmforellen. Bij de prijsuitreiking ontstond enige hilariteit toen de winnaars van de derde prijs in de C-klasse naar voren werden geroepen: de navigator was de heer Snoek!
Dat was dus na afloop. Nu terug naar het begin van de rit. Traject 1. Al snel na de start deed zich iets voor waar niet iedereen op dezelfde manier op reageerde. We moesten in traject 1 van pijl naar pijl via de kortste route, maar wel zo kort mogelijk over rode wegen; pijlen en rode wegen mochten gekruist worden, en onder een pijl lag een gele weg. Om vanaf pijl 1 bij pijl 2 te komen, moest je ergens over het Amsterdam-Rijnkanaal heen, en dat kon alleen via de rode brug in de N835. Om een heleboel rood te vermijden was het slim om direct na pijl 1 bij a linksaf te gaan en dan direct weer links (geel), om via b-c-d-e-f-g-h naar de rode N835 te gaan (niet via x-y, want dan ga je bij x door water-over-de-weg). De bedoeling was nu (en zo stond het ook in de uitleg) dat tussen a en b de keercontrole X zou staan, met daarbij de opdracht "HK - DMP2". Remco had echter op het laatste moment nog bedacht dat dit ook zonder keren kon (wel zo prettig), en had de X verplaatst naar de weg tussen b en pijl 1, en nu voorzien van de opdracht "1L - DMP2" (er stond niet 1L, maar ROTL, maar die rotonde – bij de Y-paal – kunt u hier niet zien). Dat zou op hetzelfde neerkomen, maar dan zonder keren, en iedereen moest dan verder over de rode weg naar het zuiden. Wat Remco hier over het hoofd had gezien was dat controle X nu voorbij b stond, in plaats van ervoor, en daardoor was die route via b-c-d-enz. nog steeds mogelijk: weer bij a linksaf, nu bij b rechtdoor (wit), klein stukje rood, en dan weer die lange route naar de brug. En die route bleek geheel te rijden! Sommigen geloofden hier niet in (je moest bij d dwars door Maurik) en kozen bij nader inzien "in de geest van de uitzetter" toch maar voor de rode weg ten zuiden van pijl 1. Anderen zagen een andere "geest van de uitzetter": lekkere rijrit met weinig keren (aangekondigd was dat er geen getalcontroles werden gebruikt), en reden vrolijk (?) deze route helemaal uit. Dit werd uiteraard niet fout gerekend, en er werden om deze reden in traject 1 zelfs geen tijdstrafpunten in rekening gebracht.
Toch jammer, het was een sterke (maar dus niet bedoelde) val, twee maal linksaf bij a!
Van Remco is bekend dat hij een voorliefde heeft voor verstopte weggetjes (dat geldt ook voor uw columnist, trouwens), en ook in deze Finalerit moest je goed opletten om er niet ergens eentje over het hoofd te zien. Hoe gaat u van pijl 5 naar pijl 6, over zo weinig mogelijk rood? In Buren is alles afgekruist, dus je moet wel eerste weg rechts (rood) en dan weer eerste weg rechts (geel)? Raar, helemaal geen val hier? Ja hoor, toch wel: tussen de onderste twee rode kruisen loopt een wit zigzag-weggetje, en als je dat gebruikt ga je net iets minder over rood. Beloning (tussen de kruisen): controle S.
En dan van pijl 6 naar pijl 7. Na 6 rechtsaf over rood en dan eerste weg links en direct einde weg rechts om een stuk rood te vermijden, en dan helemaal naar boven en bij de "R" van "Rijswijkse [Veldweg]" linksaf en weer helemaal terug naar Buren en pijl 7?
Twee fout! Ten eerste loopt er in Erichem een geel weggetje "door de kerk" (waardoor veel minder rood nodig is). Ten tweede is de weg door de eerste "e" van "Gemeente Buren" rood (en dus daar omheen, tussen de "r" en de "e" van "Buren" door); op weg daarheen overigens niet via de Meentstraat, want via de weg zuidelijk daarvan is net iets korter.
Van pijl 7 naar pijl 8 willen we via de weg a-c, maar bij a kunnen we niet rechtsaf: geen weg aanwezig. Bij b kan dat wel, maar dat is geen kaartweg. De afstand a-b is zo'n 100 meter, en dat is meer dan de (in deze rit) toegestane 50 meter. We moeten dus bij b rechtdoor en via de Haardijk een omweg construeren om de route bij c op te nemen (daar zit een redelijk verstopt lusje). Het gaat mij er hier niet om hoe de route verder precies liep en waar de controles stonden, maar wel om het volgende. Als je wegverlegging a-b over het hoofd zag en dus b-c reed (denkend dat het a-c was), dan bleek je even voorbij c niet rechtdoor te mogen en daarom verplicht genoemd lusje te moeten draaien (sprak hij uit ervaring); daarna terug naar b en verder via de Haardijk. En dat lusje, dat was een bekend lusje. Het zat o.a. in de Pijlenrit van 2019, uitgezet door Dik Vervoort en John Terpstra, en het viel uw columnist toen al op dat het zo'n leuke naam had. 
Zo leuk dat mijn gelegenheidschauffeur Ton Povel (!) en ik na afloop er nog even langs reden om onderstaande foto van het straatnaambord te maken. Als Remco zich dat had gerealiseerd dan had hij vast iedereen er langs laten rijden. "Dé Rit", wat wil je nog meer?
Nu we toch op weg zijn naar pijl 8 kunnen we ook even kijken naar een originele variant op het thema 'water over de weg'. De route lijkt te lopen over de gele parallelweg van de rode hoofdweg (zie het vorige kaartfragment), maar bij nader inzien zit daar (bij x) toch een hindernis: een rechthoekig meertje genaamd "Put". Hoezo rechthoekig? Vreemde vorm voor een meertje? Tsja, een blik op de originele kaart (zie hiernaast) leert ons dat daar eigenlijk het wegnummer N320 stond, en dat de uitzetter daarvan een meertje heeft gemaakt. Leuk gevonden! En nu maar wachten totdat iemand een keer een pontveer door zo'n meertje aanlegt, zodat we er toch doorheen kunnen. Oh nee, over veerponten mogen we niet meer van het nieuwe reglement… 
Nu we toch bijna het gehele eerste traject de revue hebben laten passeren, kunnen we ook nog wel even kijken naar de route van pijl 9 naar pijl 10. De route rond pijl 9 zal ik u besparen (in de uitleg staat "Daar gaan we, de NRF-puzzel van traject 1"); dat was niet eens heel moeilijk, maar wel erg veel gepriegel.
Na het afhandelen van pijl 9 bevinden we ons op de GELE weg langs het kanaal, en rijden in zuidoostelijke richting. De route naar pijl 10 ligt voor de hand: eerste weg scherp links (vlak voor de brug), viersprong oversteken, over de Parkstraat, en eerste weg links naar de Rijnbandijk en pijl 10. Deze route "dient zich aan" omdat je het gevoel hebt dat je "naar boven" moet, want pijl 10 ligt noordelijker dan pijl 9.
Het is echter niet de kortste route! Net iets korter is namelijk: onder de brug door (langs het blokkeringskruis), dan via Essenbos, rode weg kruisen, etc. Zei ik "net iets korter"? Het scheelt zo'n 300 meter (check het maar op afstandmeten.nl)!
Het tweede traject was wat lastiger dan het eerste, en dat zat hem in het reglement. In traject 2 ging het om de op-1-na-kortste route, maar wel weer met zo min mogelijk rood. Dat is al een lastige combinatie, maar hier kwam nog bij dat je na een route-onderbreking (afpijling, keercontrole, hek over de weg, geen weg aanwezig) steeds een NIEUWE 1-na-kortste route moest construeren. D.w.z. eerst een nieuwe kortste route bepalen, en die dan iets langer proberen te maken, maar liever niet over rood. Genoeg mogelijkheden om fouten te maken! Verder belangrijk in dit traject: pijlen en punten mochten uitsluitend worden bereden als ze aan de beurt waren (en verder blokkeerden ze dus, en ook raken en kruisen van pijlen was niet toegestaan).
Traject 2 begon met een dilemma. We willen vanaf de rust (op de kaart aangeduid met de rallyterm "LUNCH-UIT") naar pijl 1. Let op: de start van dit traject ligt niet op de gele weg, maar in het witte zijweggetje daarvan. De bedoeling was als volgt. De kortste route is vanaf de start naar het westen, bij de Y rechtsaf langs paal 190, en langs pijl 1 naar het begin van die pijl. De 1-na-kortste is dan vanaf de start naar het oosten, viersprong links, en dan bovenlangs en langs paal 180 naar pijl 1. Hier was echter lang niet iedereen het mee eens, want als je "langs pijl 1" rijdt (kortste route), dan ga je dwars door de pijlpunt, die immers over de gele weg heen steekt. En die pijlpunt maakt deel uit van de pijl, zodat je er op weg naar pijl 1 (of welke pijl dan ook) niet doorheen mag. En wie denkt aan de aloude bepaling "kaarttekens onderbreken de weg niet", die wordt teruggefloten door artikel 3.1.1.7: "Door de organisatie aangebrachte tekens, stickers en kruisen op de kaart onderbreken de daaronder gelegen weg(en)." Hetgeen algemeen wordt geïnterpreteerd als "alles wat de organisatie op de kaart aanbrengt blokkeert" (denk ook aan pijlnummers, controlekaarten, emblemen).
Stel nu dat je hier inderdaad NIET langs pijl 1 mag. Hoe moet het dan? De kortste route is dan die welke hierboven de 1-na-kortste was (langs paal 180). Maar dan is er geen 1-na-kortste route? Ja, toch: vanaf de start naar het oosten, onder "LUNCH-UIT" langs, grote keerlus over gele en rode wegen, en dan alsnog langs paal 180 naar pijl 1. Gaat dus wel over rood, maar dat moet zo min mogelijk, en hier kan het niet anders, dus moet het wel. Deze route bleek overigens toevalligerwijze dezelfde controles op te leveren als de door de uitzetter beoogde route, dus het maakte uiteindelijk niet uit. Maar het is wel een punt van aandacht!
Achteraf bleek trouwens dat dit dilemma eigenlijk ook in traject 1 voorkwam. Kijk maar eens naar de weg a-b op het plaatje helemaal bovenaan. Ook hier ging je door de pijlpunt van een pijl 1 heen. Maar daar hoorden we niemand over, typisch!
En dan de route van punt 3 naar punt 4. Toen ik aan deze column begon wist ik het niet zeker, maar ik vermoedde dat hier sprake is van een uitzetter die in zijn eigen val trapt, inmiddels een bekend thema in deze columns. Altijd weer leuk, maar nogmaals, zeker wist ik het niet. Inmiddels even geïnformeerd, en mijn vermoeden werd bevestigd. De kortste route van 3 naar 4 (zie ook de uitvergroting) is boven "Klinkenberg" langs (daar stond controle E), door de tweede "e" van "Zevenmorgen", en dan via de tweede ingang van het parkeerterrein naar punt 4. De 1-na-kortste gaat dus via de eerste ingang (net iets langer). Daar mogen we echter niet in, dus gedwongen rechtdoor en over rood (we mogen NIET voortijdig door punt 4), nog een rondje om "Klinkenberg" (nogmaals een E), en dan via de tweede ingang naar punt 4. Volgens de uitleg is dat de kortste route, en dan voert de 1-na-kortste wat noordelijker, over de Rijndijk (met aldaar controle F). Dit werd terecht geneutraliseerd, want het klopt niet. Vanaf de eerste ingang van het parkeerterrein (waar je dus niet in mag) moet eerst de nieuwe kortste route worden bepaald, en die is uiterst kort: meteen de tweede inang nemen! En dan is de 1-na-kortste dus het rondje om "Klinkenberg"! Op een aantal andere plekken in dit traject was dat nu juist de val: niet vergeten een nieuwe (kortste en) 1-na-kortste route te maken; in dit geval zag Remco het zelf fout. Tsja, dat kan de beste overkomen…
Een tweede reden voor deze neutralisatie was overigens dat rechts van de tekst "Hoog Kana" een duikerteken staat, bestaande uit vier streepjes, en dat één van die streepjes zodanig over de weg heen is getekend dat het sprekend lijkt op een teken voor wegafsluiting ("hek over de weg"). Voor wie het aangaat: dit is dus echt een duikerteken, en als u dit anders zag dan heeft u mazzel dat dit neutraal werd! (Maar toegegeven, dat streepje is wel wat lang…)
Zoals gezegd kwam dit thema vaker voor, en als afsluiting kijken we nog even naar een mooi voorbeeld. Het gaat om de route van punt 8 naar pijl 9. Op zich niet moeilijk: de kortste route gaat via a-b-c, en de 1-na-kortste via a-d-c (bij a om het rood heen). Het probleem ontstaat als de weg van d niet bij c blijkt uit te komen, maar bij e. Aangekomen bij e moeten we dus een nieuwe route verzinnen. De kortste route is van e direct naar pijl 9 (zo'n 100 meter), en de 1-na-kortste – wellicht verrassend – e-c-d-a-b-c-e. Van c naar d lukt (natuurlijk) niet, en dus moet er opnieuw een nieuwe route worden bedacht. En die is wel grappig: de kortste route is nu c-b-g-b-c-e (dus keren om lusje g, met aldaar controle S), en de 1-na-kortste is dan tweemaal over lusje g, met dus tweemaal controle S!
Ondanks de hierboven gesignaleerde 'dingetjes' was dit weer een hele fijne Finalerit, met redelijk originele constructies en vallen, en veel deelnemers zullen ongetwijfeld gehoor geven aan de oproep van de uitzetter aan het eind van de (uitstekende) uitleg: "hopelijk tot volgend jaar!".